"Bongo" 2001
In ferslach fan it ôfrûne Peaskekongres

Leo de Graaf, Doutsen Dijkstra en Tsjerk Bottema


Sa as alle jierren wie der ek yn 2001 wer in YEN-Peaskekongres (titel fan it kongres `Bongo`). Dizze kear soe dit bjusterbaarlik barren plakfine by de Dútske minderheid yn Slowakije en dan wol yn , no ja, tichtby de twadde stêd fan it lân, Košice. Foar ús wie it kongres krekt noch in bytsje spesjaler as foar de dielnimmers fan de oare minderheden, om't wy, as FYK, it kommend jier sels it kongres stal jaan moatte sille. Sa koenen wy dit jier noch in bulte opstekke fan'e goeie en fansels ek de minder goeie dingen fan dit Peaskekongres en dy saken meinimme yn 'e opset fan ús eigen kongres, oar jier yn Grou. 
Ynearsten moat ik de leden fan de FYK-delegaasje mar ris by jim yntrodusearje: as skriuwer fan it YEN bestjoer wie fansels ús eigen Jan Bakker mei. Dan, fan it FYK-bestjoer út: ponghâlder Frank de Boer, skriuwer Tsjerk Bottema, kommisje-koördinator Ydwine Willemsma en aktiFYKteiten-koördinator Doutsen Dykstra. Dan de minsken út 'e Stifting Kommisje Peaskekongres 2002: ponghâlder Hyls Hiddema en de `PR` ferantwurdlike Leo de Graaf. As lêsten, mar net as minsten, wienen dêr noch Eva Herre (fan SeWi, de jongereinferiening fan de Sealterfryske minderheid út Dútslân), en Tjallien Kalsbeek. Dit bûnte selskip hie ôfpraat om inoar de freedtemoarns, om njoggen oere by it Meeting Point op Skiphol te treffen. Fan Skiphol ôf soenen wy dan earst nei Praach fleane om dêr dan oer te stappen op in lytser fleantúchje nei Košice. In pear oeren letter kamen wy oan op it fleanfjild fan Košice. 
Wy hienen noch in hiele dei oer, it wie no freedtemiddei en it kongres soe net earder as de sneontejûns begjinne, dat it wie noch efkes de tassen oppikke, nei it hotel en dan Košice yn, tochten wy. Mar.....ja hear, de bagaazje lei noch yn Praach. Der waard ús sein dat der noch in flucht fan Praach nei Košice wie, letter op'e dei, en dy soe dan ús guod wol meinimme. Alles soe dan wol nei ús hotel brocht wurde, mar dat koe wol ris wat let wurde. 
De jûns, wer yn it hotel, fûnen wy tafallich út dat in heal literke bier net sa folle kostet yn Slowakije (omrekkene f 1,10) en om wat mear te yntegrearjen yn dizze kultuer fan goedkeap bier hawwe wy mar in bytsje foarpreaun. De oare deis wienen wy noch frij en hawwe fan de gelegenheid gebrûk makke om de stêd te besjen (in moai âld sintrum mei fan dy typyske Eastblok-flats der omhinne). De jûns, doe't sawat trije fjirde fan'e dielnimmers fan de 21 minderheden arrivearre wie, wie der de net-offisjele iepening fan it kongres, mei de gebrûklike "yn'e kunde kommers"-spultsjes en dêrnei fansels wer it "priuwen" fan it goudgiele guod mei it moaie wite kraachje. 
De sneins reizgen wy wer ôf nei Košice en wol nei de technyske universiteit, dêr't de offisjele iepening plakfûn. De rest fan'e dei krigen wy in rûnlieding troch de stêd.
IKeJa hie foar de dielnimmers in achttal workshops opsetten. Workshop 1, dy't ferdield wie yn ferskate ûnderdielen of fakgebieden, wie benammen organisearre om de YEN en alles wat dêr mei gearhinget, fan nije ideeën te foarsjen. De oare workshops hienen mear te krijen mei minderheidsproblematyk, keunst en de sitewaasje sa as dy der yn Slowakije hinne leit. 
Op de dagen dat der gjin workshops wienen (tiisdei en tongersdei) waarden wy meitôge troch Slowakije, om ûndermear in skoalle foar bern fan de Roma-sigeuners, in houten tsjerke (dêr't it glûpende kâld wie; kâlder as bûten) in âlde bibleteek, dripstiengrotten en in smidse oan te dwaan. En it boppesteande is noch mar in diel fan allegearre tige nijsgjirrige plakken dy't wy besjoen hawwe.... Nei de ekskurzje op tongersdeitemoarn, stie de middeis it wichtichste fan'e wike op it program: de General Assembly. It YEN-bestjoer bestie it ôfrûne jier út de neikommende persoanen: presidint Anne Hahn (Rökefloose, Noardfryske minderheid yn Dútslân), skriuwer Jan Bakker (FYK), ponghâldster Judith Walde (Pawk, Sorbyske minderheid yn Dútslân), fice-presidint Matej Sussi (MOSP, Sloveenske minderheid yn Itaalje) en fice-presidint Zoltán Szalonna (GJU, Dútske minderheid yn Hongarije). 
De termyn fan YEN-bestjoersleden is twa jier. Fan it jier rûn de termyn fan ús eigen Jan Bakker en dy fan Matej Sussi ôf. Sy stelden har net noch in kear beskikber foar in funksje yn it YEN-bestjoer. Jan syn wurk yn it YEN-bestjoer waard tige wurdearre; hy krige in steande ovaasje op de gearkomste. Jan bliuwt foarlopich noch efkes yn tsjinst fan de YEN, as adviseur fan it nije bestjoer. Ek Zoltán Szalonna, yn YEN-rûnten better bekind ûnder de namme Specky, hat besluten dat hy net mear troch woe as fice-presidint. Dat wie opmerklik, want hy is ferline jier keazen foar twa jier. 
Foar Jan syn funksje, skriuwer, stelde Alice Ratyis fan MISZSZ, de jongereinferiening fan de de Hongaarske minderheid yn Roemenië, har kandidaat. Op de General Assembly is sy mei in grutte mearderheid fan stimmen oannaam. Der wiene gjin oare kandidaten. Hugo Kristof fan de Sloveenske studinteklub út Eastenryk (KSŠŠD) stelde him kandidaat foar de funksje fan Specky. Ek hy waard oannaam. Hugo nimt eins it twadde jier fan Specky oer. Oar jier hâldt hy der wer mei op. Jan Diedrichsen fan de Dútske minderheid út Denemarken (Junge Spitzen) is op de gearkomste foar twa jier oannaam as nije fice-presidint yn it YEN-bestjoer, de funksje fan Matej.
Fierder is op de gearkomste in permaninte, betelle skriuwer, Knurt Lippert fan de Dútske minderheid út Denemarken, oannaam. Soks om mear kontinuïteit yn de takomst fan de YEN te garandearjen. De wichtichste taken fan dizze betelle skriuwer binne fundraising (benammen foar hjerst- en peaskekongressen) en it ûnderhâlden en lizzen fan kontakten mei minderheden dy't noch net by de YEN oansletten binne. Noflik is dat de YEN no in fêst postadres en in fêst kantoar hat, nammentlik it kantoar fan de feriening fan Knurt Lippert.
As nije lid-organisaasjes fan de YEN binne fan it jier oannaam MISZSZ (dizze feriening wie ferline jier al as kandidaat-lid oannaam) en op 'e nij IKeJa (Internationale Kontakte und Jugendarbeit, Karpatendútske minderheid yn Slowakije). IKeJa wie al earder oannaam as lid, mar moast fan it jier op 'e nij ferkeazen wurde, om't de organisaasjestruktuer fan de feriening it ôfrûne jier yngripend feroare (IKeJa is no selstannich en is gjin jongereinôfdieling mear fan de Karpatendeutschen Verein). 
De resolúsjes giene fan it jier oer it konflikt tusken de etnyske Albanezen mei Macedonië, it neilibjen fan it Europeesk Ferdrach fan de Rjochten foar Minderheden troch Eastenryk oangeande de Kroatyske minderheid yn dat lân en it opheffen fan in Sorbyske skoalle (resolúsje: moat net wêze). Fansels binne alle resolúsjes oannaam.
Fierder moast it FYK op de General Assembly in presintaasje jaan oer it kongres fan kommend jier, by ús yn Grou. Tsjerk hat in praatsje hâlden en wy hawwe in fideo-presintaasje fertoand, dy't wy spesjaal foar dit doel makke hiene. De presintaasje gie oer it FYK, oer de Fryslân (kultuer, sport, lânskip) en Grou. Under de bylden siet in (Ingelske) voice-over en bypassende muzyk. Allegearre tige profesjoneel, en dat fûnen de oanwêzigen op de gearkomste ek. Doe wie it tiid foar de ferkiezing fan de organisatoaren fan it Peaskekongres yn 2003. De ferskillende ferieningen fan de Sloveenske minderheid yn Eastenryk (KDZ, KSŠŠD en Mlada El) hawwe oanbean it kongres yn 2003 yn Karintië te organisearjen.
De lêste nachts hawwe wy, om´t wy in dei langer bleaunen, yn in Slowaaks studintehûs sliept en de oare deis wie it alwer sneon en tiid foar ús om mei pine yn it hert ôfskie te nimmen fan Slowakije. Ik wol noch mar ris elkenien dy't mei west hat betankje foar in wike dy't foar ús allegearre tige slagge west hat en dy't wy yn alle gefallen net gau ferjitte sille.

Leo de Graaf., Doutsen Dijkstra en Tsjerk Bottema

 Email: redaksje@fryskebeweging.nl