FFU Feriening Frysk Underwiis
Oansletten by de Ried fan de Fryske Beweging 
Skriuwerskip: G. van der Hoef 
Pasteurwei 42
8921 VR Ljouwert
________________________________________________________________ 

Mevrouw drs. K.Y.I.J. Adelmund, 
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
Postbus 25000
2700 LZ Zoetermeer

i.a.a.:
De Vaste Kamercommissie van Onderwijs
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag

Leeuwarden, 26 april 2002

Betreft: positie Fries in de vmbo- en andere examens v.o.

Geachte mevrouw Adelmund,

Als Feriening Frysk Underwiis (FFU), een belangenorganisatie die zich sinds 1987 beijvert om het Fries een volwaardige plaats te geven in het onderwijs, vragen wij gaarne uw aandacht voor het volgende. 

In het kader van de examinering vmbo stelt u een aantal veranderingen voor in het Eindexamenbesluit vwo-havo-mavo-vbo (uw brief d.d. 12 maart 2002, kenmerk VO/BOB/02/1687 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer). Hierin komt een aanpassing van artikel 26n van het Inrichtingsbesluit wvo aan de orde, waarbij leerlingen uit de beroepsgerichte leerweg èn leerlingen uit het leerwegondersteunend onderwijs die in de basisvorming geen Frans of Duits hebben gehad, binnen de sector Economie een vrijstelling kunnen krijgen voor deze vakken en in plaats daarvan Arabisch, Turks, Spaans of Maatschappijleer II kunnen volgen (p. 3).

De reden zal zijn dat het kunnen volgen van de genoemde allochtone talen tegemoet komt aan de thuistaal van de leerlingen. Mutatis mutandis ligt het voor de hand om dat uitgangspunt ook voor de (autochtone) Friese leerlingen te hanteren, zodat die naast Engels en Nederlands een tweede taal niet-Nederlands, in dit geval Fries, kunnen volgen. De mogelijkheid om leerlingen examen te laten doen in het vak Fries moet volgens onze vereniging worden bevorderd en uitgebreid (vergelijk ook het provinciale 'Plan fan Oanpak Frysk yn it ûnderwiis Provinsje Fryslân', nov. 2001, p. 21). 

De systematiek ten aanzien van de taalkeuzemogelijkheden voor leerlingen, die overal in het vo aanwezig is, wordt daarmee doorgetrokken. Tevens vragen wij u de mogelijkheid om Fries te kiezen door te trekken naar de kaderberoepsgerichte leerweg, wat eveneens een schoolexamen zou kunnen worden.

Die mogelijkheid zal bovendien stimuleren dat het verplichte Fries in de basisvorming een volwaardige, longitudinale plaats krijgt. Vergelijk ook uw samenvatting en weergave van de reacties op 'Variëteit in de basis van het voortgezet onderwijs' (brief 'basisvorming' d.d. 14 dec. 2001, kenmerk VO/BOB/2002/7223, aan de Tweede Kamer), waar het gaat om het belang van doorlopende leerlijnen naar de bovenbouw van het vmbo en de 2de fase havo/vwo (ook ten aanzien van het derde leerjaar) (p. 5) en het bovengenoemde 'Plan fan Oanpak' (p. 11, onder a).

De positie van de moderne vreemde talen (Engels, Duits, Frans, Arabisch, Spaanse en Turks) loopt op dit moment niet parallel met die van het Fries. Voor die mvt is een kerndeel voor de basis- en kaderberoepsgerichte vastgesteld, terwijl dat voor het Fries niet het geval is. Dat zou onzes inziens op zijn minst gelijk getrokken dienen te worden, terwijl een echt afdoende regeling zou moeten inhouden dat het Fries (naast het Nederlands en het Engels) in Fryslân een plaats krijgt in het gemeenschappelijk deel van alle leerwegen.

Wij verzoeken u in het kader van eerder genoemde brief van 12 maart of op andere wijze de mogelijkheden van het Fries in het voortgezet onderwijs te verbeteren.

Hoogachtend,

drs. Th. Dijkstra,
voorzitter FFU

Email: redaksje@fryskebeweging.nl